Vừa qua, những hạt lúa giống ST25 đầu tiên được gieo trình diễn bằng máy gieo tự động trên diện rộng 5 ha tại cánh đồng của Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp cánh đồng 8-4 huyện Lăk, tỉnh Đăk Lăk. Đây là giống lúa gạo mà người Việt Nam tự hào được thế giới đánh giá ngon nhấtdo ông Hồ Quang Cua và cộng sự lai tạo đã được vinh danh tại Hội nghị thương mại gạo thế giới lần thứ 11 tổ chức ở Manila, Philippines vào tháng 11/2019.

Ông Lã Như Kỹ, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTXDịch vụ nông nghiệp cánh đồng 8-4cho biết, để đủ lượng giống ST25 triển khai trên diện tích 10 ha (gieo 5ha, cấy 5ha) cho vụ hè thu này, Ông đã chuẩn bị nhân giống từ vụ đông xuân vừa qua. Vụ đông xuân 2019-2020, sau khi“siêu tầm” được 20kg giống lúa xác nhận ST25 từ Sóc Trăng, Ôngđã gieo trên diện tích 0,2 ha,vừa đánh giá sự thích nghi của lúa đối với vùng khí hậu Đăk Lăk vừa có thêm lượng giống trình diễn trong vụ hè thu 2020. Kết quả,sản lượng lúa ST25 vụ đông xuân vừa qua thu được 2 tấn lúa thịt/0,2 ha, năng suất tăng hơn 40% so với bình quân năng suất lúa vụ đông xuân toàn tỉnh. Sau khi thu hoạch ông Kỹ được giữ lại 50% sản lượng lúa ST25 và phải trả lại 50% sản lượng lúa cho nơi cung cấp giống như đã thỏa thuận.  Với quyết tâm nhân rộng loại lúa gạo ngon nhất thế giới này tại Đăk Lăk để người tiêu dùng tại địa phương mình được sử dụng, ông Kỹ quyết định liên kết với công ty TNHHTMDV Sài Gòn Kim Hồng,sử dụng máy gieo tự động để vừa tiết kiệm lượng giống ST25 (chỉ 60 kg gieo trên 1 ha, gieo bằng tay từ 120 đến 150kg/ha) vừa để đánh giá hiệu quả kinh tế với mô hình ứng dụng cơ giới hóa đầu tiên tại Đăk Lăk. Theo chị Đào Thị Như Hè, Giám đốc công ty TNHHTMDV Sài Gòn Kim Hồng, đơn vị kinh doanh máy nông nghiệp, máy gặt đập liên hợp, cũng là chủ nhân chiếc máy gieo tự động tại Đăk Lăk cho biết, đây là lần đầu tiên chị liên kết để đưa máy gieo sạ lúa theo hàng tại Đăk Lăk. Hy vọng trong tương lai gần, người sản xuất lúa Tây Nguyên thấy được hiệu quả kinh tế sẽ hưởng ứng nhân rộng mô hình này. Chị Bé cho biết thêm, lợi thế của máy sạ hàng là có thể gắn với bất kỳ máy cấy nào đang có trên thị trường (nếu muốn cấy bằng máy),máy sạ có tổng số 10 hộp chứa lúa giống được gắn phía sau đuôi máy, hạt lúa sau khi trải qua khâu ngâm ủ chừng 48 tiếng (ngâm 24 tiếng, ủ 24 tiếng) vừa nảy mầm là đem gieo được. Công suất máy gieo sạ là 1 giờ/ha.Với phương thức gieo sạ, tùy vào chất lượng giống lúa (tỷ lệ nảy mầm) có thể điều chỉnh lượng giống gieo trên đơn vị diện tích. Giống lúa ST 25 được gieo tại mô hình trình diển này hàng cách hàng 25 cm, cây cách cây 14 cm, số hạt gieo từ mỗi khóm từ 6 đến 8 hạt. Theo ông Kỹ, máy gieo sạ theo hàng vừa tiết kiệm lượng giống vừa giảm công lao động vừa tạo điều kiện cho cây quang hợp trong quá trình sinh trưởng và phát triển, thân cây lúa mập mạp, tỷ lệ chồi hữu hiệu cao, không đổ ngã so với sạ tay,dễ dàng cho phòng trừ cỏ dại và sâu bệnh hại, giảm chi phí đầu tư. Tuy nhiên, để thực hiện được việc gieo sạ bằng máy thì diện tích ruộng phải rộng lớn, mặt ruộng tương đối bằng phẳng, bờ ruộng nhỏ. Có thể làm đất trước khi gieo chừng 2 hoặc 3 ngày để đất lắng lại, mặt ruộng bớt nhão, máy dễ di chuyển, thời gian gieo nhanh hơn. Bên cạnh đó, hạt giống ngâm, ủ vừa ra mầm là gieo tốt, không nên để giống ra rễ dài, vướng nhau khi gieo, hạt xuống không đều.Máy gieo nhanh gấp nhiều lần so với gieo rãi bằng tay hiện nay của nông dân, đồng nghĩa với việc nếu diện tích gieo sạ càng lớn, đồng bộ thì việc quản lý, chăm sóc trong quá trình sản xuất dễ dàng hơn, giảm nhiều công lao động, chắc chắn hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn. Qua tìm hiểu so sánh hiệu quả kinh tế của mô hình ứng dụng máy sạ hàng với gieo sạ truyền thống tại các tỉnh thuộc đồng bằng sông Cữu Long (Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang….) thì gieo sạ lúa bằng máy lợi nhuận tăng từ 15% đế 40%. Tuy nhiên để đánh giá cụ thể về hạch toán kinh tế giữa mô hình gieo sạ bằng máy và bằng tay, HTX cánh đồng 8-4 đang theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển của diện tích lúa cùng các yếu tố tác động liên quan, để làm cơ sở nhân rộng mô hình trong những vụ lúa tới.

hạt lúa giống chuẩn bị gieo, sau khi đã được ngâm , ủ sau 48 tiếng 

khay đựng lúa giống gắn ở đuôi máy  

Máy sạ lúa tại cánh đồng của Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp cánh đồng 8-4 

Máy sạ lúa tại cánh đồng của Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp cánh đồng 8-4 

Với nụ cười hiền hậu, ông Lã Như Kỹ cho biết, hiện tại lúa mọc tốt, đều,nếu điều kiện thời tiết mưa thuận gió hòa, thì vụ hè thu này HTX sẽ thu hoạch được vài chục tấn lúa gạo ngon nhất thế giới để phân phối cho nhân dân địa phương sử dụng.Ông Kỹ cho biết thêm, đối với HTX của ông việc ứng dụng nhân rộng mô hình gieo sạ bằng máy đối với các giống lúa chất lượng cao không khó khăn mấy, vì các cánh đồng của HTX có diện tích lúa tập trung, bằng phẳng. Tuy nhiên để ứng dụng nhân rộng trên những cánh đồng lúa của nông dân ngoài HTX, những vùng lúa chưa hình thành các tổ chức tập thể (THT, HTX, các đơn vị tích tụ ruộng đất….) thì rất khó khăn, bởi diện tích ruộng của nông dân nhỏ lẻ. Mong rằng sớm có những chủ trương chính sách trong việc tích tụ ruộng đất để phát triển ứng dụng cơ giới hóa và sản xuất lúa, gia tăng thu nhập cho nông dân, góp phần phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Cẩm Lai