Câu 1: Quan điểm của Đảng về việc giải quyết vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn?

Trả lời:

Ngày 5 tháng 8 năm 2008, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Nghị quyết nêu rõ quan điểm về việc giải quyết vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn như sau:

“Các vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn phải được giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong mối quan hệ mật thiết giữa nông nghiệp, nông dân và nông thôn, nông dân là chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy hoạch là căn bản; phát triển toàn diện, hiện đại hóa nông nghiệp là then chốt” và xác định “Giải quyết vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; trước hết, phải khơi dậy tinh thần yêu nước, tự chủ, tự lực tự cường vươn lên của nông dân….”;

Câu 2: Vì sao phải tiến hành cây dựng nông thôn mới?

Trả lời:

Sau nhiều năm thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Tuy nhiên, nhiều thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế: Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh thấp, chuyển giao khoa học – công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế. Nông nghiệp, nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng như giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, cấp nước… còn yếu kém, môi trường ngày càng ô nhiễm. Đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị  còn lớn phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc. Vì vậy, phải tiến hành xây dựng xã nông thôn mới.

Câu 3: Đặc trưng của Nông thôn mới thời kỳ CNH- HĐH, giai đoạn 2010 – 2020 là gì?

Trả lời:

Có 5 đặc trưng sau:

- Kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn được nâng cao;

- Nông thôn phát triển theo quy hoạch, có kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ;

- Dân trí được nâng cao, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát huy;

- An ninh tốt, quản lý dân chủ.

- Chất lượng hệ thống chính trị được nâng cao.

Câu 4: Các tiêu chí về xây dựng xã nông thôn mới?

Trả lời:

Ngày 16 tháng 4 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 491/ QĐ-TTG về ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM. Theo quyết định có 19 tiêu chí với 5 nội dung cụ thể sau:

Thứ nhất, về quy hoạch sử dụng đất, hạn tầng kinh tế - xã hội và quy hoạch các khu dân cư;

Thứ hai, về hạ  tầng kinh tế kỹ thuật, gồm: Tiêu chí 2. Giao thông; 3. Thủy lợi; 4. Điện; 5. Trường học; 6. Cơ sở vật chất văn hóa; 7. Chợ; 8. Bưu điện; 9. Nhà ở khu dân cư;

Thứ ba, về kinh tế và tổ chức sản xuất, gồm: Tiêu chí 10. Thu nhập; 11. Hộ nghèo; 12. Cơ cấu lao động; 13. Hình thức tổ chức sản xuất;

Thứ tư, về văn hóa, xã hội, môi trường, gồm: Tiêu chí 14. Giáo dục; 15. Y tế; 16. Văn hóa; 17. Môi trường;

Thứ năm, về hệ thống chính trị, gồm: Tiêu chí 18. Hệ thống chính trị xã hội vững mạnh và 19. An ninh, trật tự xã hội. Trong từng tiêu chí có các chỉ tiêu cho từng vùng, miền, từng ngành, lĩnh vực.

Câu 5: Trong xây dựng NTM, tiêu chí nào cần ưu tiên thực hiện trước?

Trả lời:

Trong 19 tiêu chí về NTM, tiêu chí cần ưu tiên thực hiện trước gồm:

Thứ nhất, là quy hoạch gồm: Quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp, hàng hóa, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ đến năm 2020 tầm nhìn 2025; quy hoạch hạ tầng kinh tế - xã hội, môi trường theo chuẩn mới và quy hoạch hạ tầng dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có theo hướng văn minh, bảo tồn được bản sắc văn hóa tốt đẹp.

Thứ hai, là Đào tạo, gồm đào tạo cán bộ, đào tạo lao động có đủ trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ để có những con người thực hiện các nhiệm vụ trong quá trình xây dựng NTM;

Thứ ba, là Hoàn thiện các hạ tầng kinh tế - xã hội, gồm điện, đường, trường, trạm, chợ.

Đây là nhóm các tiêu chí cần phải ưu tiên thực hiện, làm nền tảng cho việc định hướng phát triển ổn định hạ tầng kinh tế kỹ thuật và phát triển kinh tế của địa phương.

Câu 6: Vai trò của nông dân trong việc xây dựng nông thôn mới?

Trả lời:

Vai trò chủ thể của nông dân:

-Tham gia ý kiến vào đề án xây dựng nông thôn mới và bản đồ quy hoạch NTM cấp xã;

- Tham gia vào lựa chọn những công việc gì cần làm trước và việc gì làm sau để thiết thực với yêu cầu của người dân trong xã và phù hợp với khả năng, điều kiện của địa phương.

- Quyết định mức độ đóng góp trong xây dựng các công trình công cộng của thôn, xã.

- Cử đại diện, ban giám sát để  tham gia quản lý và giám sát các công trình xây dựng của xã.

- Tổ chức quản lý vận hành và bảo dưỡng các công trình sau khi hoàn thành.

Câu 7: Những giải pháp cơ bản để thực hiện chương trình xây dựng NTM?

Trả lời:

Có 5 phương pháp cơ bản sau:

Thứ nhất, tuyên truyền: phải thực hiện cuộc vận động xã hội sâu rộng về xây dựng NTM;

Thứ hai, cơ chế huy động vốn: Thực hiện lồng ghép các nguồn vốn của các chương trình mục tiêu trên địa bàn; Huy động tối đa nguồn lực địa phương; Huy động vốn đầu tư doanh nghiệp; các khoản đóng góp theo nguyên tắc tự nguyện; Các khoản viện trợ không hòa lại; Sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn tín dụng.

Thứ ba, nguyên tắc hỗ trợ: Hỗ trợ 100% từ ngân sách TW cho công tác quy hoạch; đường giao thông đến trung tâm xã; trụ sở xã; trường học đạt chuẩn; trạm y tế; nhà văn hóa xã; đào tạo cán bộ một phần cho các công trình công cộng khác.

Thứ tư, cơ cấu đầu tư; Ban quản lý xã xây dựng NTM, đối với các công trình lớn Ban quản lý xã không đủ năng lực và không nhận làm chủ đầu tư thì UBND huyện giao cho một đơn vị đủ khả năng và có sự tham gia của UBND xã.

Thứ năm, đào tạo cán bộ chuyên trách.

Câu 8: Căn cứ để xét  và công nhận xã đạt chuẩn NTM

Trả lời:

Việc xét và công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới căn cứ vào Bộ Tiêu chí nông thôn mới do UBND tỉnh công bố áp dụng trên địa bàn tỉnh (bao gồm Bộ tiêu chí Quốc gia và các tiêu chí bổ sung của Tỉnh). Cụ thể:

1.Các xã căn cứ Bộ Tiêu chí nông thôn mới tự đánh giá, nếu đạt đủ các tiêu chí theo quy định thì báo cáo UBND huyện để tổng hợp danh sách gửi UBND tỉnh trước tháng 11 hàng năm.

2.Ban Chỉ đạo nông thôn mới của tỉnh thành lập các tổ chức công tác thẩm định và ra quyết định công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

3.Ban chỉ đạo nông thôn mới trung ương kiểm tra việc công nhận xã nông thôn mới ở các tỉnh để xét công nhận huyện, tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới cho các huyện có 75% số xã  trong huyện đạt nông thôn mới và các tỉnh có 75% số huyện trong tỉnh đạt nông thôn mới.

Câu 9: Theo Nghị quyết số 432/QĐ- TTG, ngày 20/2/2013, của Thủ tướng Chính phủ đã sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới được ban hành tại Quyết định số 491/QĐ- TTG ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ là những tiêu chí nào?

Trả lời:

Sửa đổi 5 tiêu chí sau:

-Tiêu chí số 7 về chợ nông thôn, nội dung “Chợ đạt chuẩn của Bộ xây dựng” được thay thế bằng nội dung” Chợ theo quy hoạch, đạt chuẩn theo quy định”.

- Tiêu chí số 10 về thu thập, theo Quyết định 491 quy định nội dung tiêu chí thu thập là bình quân đầu người/năm so với bình quân chung của tỉnh; cụ thể, để đạt tiêu chí thu nhập thì thu nhập bình quân đầu người/năm so với mức bình quân chung của tỉnh phải từ 1,2 – 1,5 lần ( tùy từng vùng). Theo quy định mới, nội dung tiêu chí thu nhập lại là thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn (triệu đồng/ người/ năm). Chỉ tiêu chung cho cả nước đến năm 2012 là 18 triệu đồng/ người/ năm; đến năm 2015 là 26 triệu đồng/người/năm và đến năm 2020 là 44 triệu đồng/người/năm. Riêng đối với khu vực đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2020 là 20 triệu đồng/người; đến năm 2015 là 29 triệu đồng/người và đến năm 2020 là 49 triệu đồng/người.

- Tiêu chí số 12 về “Cơ cấu lao động” đổi tên tiêu chí thành “Tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên”. Theo đó, thay vì tính theo tỷ lệ lao động trong độ tuổi làm việc trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp  thì quy định mới tính theo tỷ lệ người làm việc trên dân số trong độ tuổi lao động. Đối với chỉ tiêu này, quyết định nêu rõ chỉ tiêu chung và từng vùng là đạt 90% trở lên.

- Tiêu chí số 14 về “phổ cập giáo dục trung học” thành “phổ cập giáo dục trung học cơ sở”.

- Nội dung tỷ lệ người dân tham giá các hình thức Bảo hiểm y tế trong tiêu chí số 15 về y tế được sửa đổi thành “tỷ lệ người dân tham gia Bảo hiểm y tế” với chỉ tiêu chung cho cả nước đạt từ 70% trở lên, chỉ tiêu cho các vùng là đạt.

Câu 10: Hội Nông dân Việt Nam đã triển khai thực hiện Nghị quyết số 26- NQ/TW, hội nghị lân fthứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiêp, nông dân, nông thôn như thế nào?

Trả lời:

Đảng đoàn Hội Nông dân Việt Nam đã xây dựng Đề án  “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Hội nông dân Việt Nam trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam giai đoạn 2010 – 2020”. Đây là 1 trong 9 Đề án lớn của Bộ chính trị triển khai  thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, Hội  nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đề án đã được Ban Bí thư ban hành kết luận số 61/KL/TW, ngày 03/12/2009 để chỉ đạo thực hiện.

Ngay sau khi kết luận số 61-KL/TW của Ban bí thư Trung ương Đảng được ban hành, Đảng đoàn, Ban Thường vụ Trung ương Hội đã phối hợp với Ban Dân vận Trung ương tham mưu cho ban bí thư Trung ương Đảng thành lập ban chỉ đạo thực hiện kết luận số 61-KL/TW. Trung ương hội đã chủ động làm việc với các bộ, ngành liên quan thống nhất xây dựng Đề án “Cơ chế, chính sách để Hội Nông  dân Việt Nam trực tiếp thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nông thôn giai đoạn 2011 – 2020”. Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua và ban hành Quyết định số 673/QĐ-TTG, ngày 10/5/2011 về việc Hội Nông dân Việt Nam trực tiếp thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nông thôn giai đọan 2011 – 2020.

Việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 673/QĐ-TTG là bước cụ thể hóa nhiệm vụ: “…tạo cơ chế và điều kiện thuận lợi cho Hội Nông dân Việt Nam trong việc trực tiếp thực hiện một số chương trình, dự án phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống của nông dân, hướng dẫn phát triển các hình thức kinh tế tập thể trong nông nghiệp. Chăm lo xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam, củng cố liên minh công dân- nông dân- trí thức trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” mà Nghị quyết đã đề ra;

Trong đó, có 2 việc Hội nông dân Việt Nam chủ trì, trực tiếp thực hiện, đó là:

- Đầu tư xây dựng mới và  nâng cấp các Trung tâm Dạy nghề và Hỗ trợ  nông dân thuộc Hội nông dân cấp tỉnh và chuyển thành đơn vị sự nghiệp để trực tiếp tổ chức các hoạt động hỗ trợ, dịch vụ và dạy nghề cho nông dân; làm đầu mối tham gia với Bộ Lao động- Thương binh và xã hội tổ chức dạy nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/QĐ-TTG ngày 27 tháng 11 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ.

- Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân thuộc Hộ nông dân thuộc Hội nông dân Việt Nam; trong đó, hằng năm, ngân sách Nhà nước sẽ bổ sung để phát triển Quỹ.

Nhiệm vụ phối hợp với Bộ để thực hiện các nhiệm vụ liên quan như sau:

-Tham gia với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tổ chức dạy nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/QĐ-TTG ngày 27 tháng 11 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ; xây dựng và nhân rộng một số mô hình giảm nghèo bền vững vùng đặc biệt khó khăn.

- Tham gia với Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện các hoạt động khuyến nông bằng nguồn ngân sách Nhà nước; hướng dẫn và phát triển các hình thức kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn; xây dựng và nhân rộng mô hình kinh tế hợp tác sản xuất nông nghiệp và tiêu thụ nông sản.

- Tham gia với Bộ Công Thương thực hiện chính sách của Chính phủ về tiêu thụ nông sản hàng háo cho nông dân.

- Tham gia với Bộ tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường nông thôn thực hiện nhiệm vụ bảo vệ  môi trường nông thôn; nâng cao năng lực thích ứng cho nông dân đối với biến đổi  khí hậu và nước  biển dâng.

- Tham gia với Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức các  hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cán bộ, hội viên và nông dân về văn hóa và nhiệm vụ phát triển văn hóa nông thôn; xây dựng và nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa, mô hình thôn, ấp, bản, làng văn hóa; xây dựng và duy trì các hoat động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng; vận động và hướng dẫn nông dân tham gia thường xuyên các hoạt động văn hóa,  thể thao.

- Tham gia với Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức các hoạt động truyền thong, ứng dụng công nghệ thong tin cho nông dân.

Trên cơ sở Kết luận số 61-KL/TW và Quyết định số 673/QĐ- TTg; Đảng đoàn Hộ nông dân Việt Nam đã có văn bản đề nghị các tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo thực hiện. Với trách nhiệm là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo, Trung ương Hội đã tham mưu giúp Ban chỉ đạo Trung ương xây dựng kế hoạch thực hiện và Quyết định phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban chỉ đạo.

Trung ương Hội đã làm việc và thống nhất với 8/8 Bộ liên quan về nhiệm vụ, cơ chế, kinh phí thực hiện các nội dung liên quan trong Quyết định số 673/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ và đã ký kết chương trình phối hợp với các bộ liên quan.

Hội nông dân các tỉnh, thành phố cũng đã tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền triển khai thực hiện Kết luận số 61-KL/TW và Quyết định số 673/QĐ- TTg; đến nay, đã có 63/63 tỉnh, thành phố có văn bản triển khai thực hiện kết luận số 61-KL/TW của Ban Bí thư  và Quyết định số 673/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ.